Zawody prawnicze w tym notariusze, są kluczowe dla porządku prawnego i wymiaru sprawiedliwości. Problem zaniżania taksy notarialnej zagraża uczciwej konkurencji w branży prawniczej, szkodzi sektorowi notarialnemu i jakości usług oraz zmniejsza dochody państwa. Rozwiązaniem jest egzekwowanie przepisów, edukacja klientów i konsekwentne stosowanie środków kontroli nad działalnością notariuszy. Walka z nieuczciwą konkurencją jest kluczowa dla ochrony interesów nie tylko notariuszy, ale przede wszystkim ich klientów oraz państwa. Na ten temat porozmawiamy z doktor nauk prawnych, notariusz Joanną Bocianowską.
Jakie są główne różnice między notariuszem a innymi zawodami prawniczymi, takimi jak adwokat czy radca prawny, pod względem sfery publicznej?
Jakie są główne obowiązki notariusza jako przedsiębiorcy, zarówno w zakresie świadczonych usług, jak i standardu obsługi biura?
Notariusz jako przedsiębiorca ma obowiązek zapewnienia wysokiej jakości usług, dbania o bezpieczeństwo obrotu prawnego oraz przestrzegania zasad etyki zawodowej.
Ponadto, musi utrzymywać standard obsługi biura na wysokim poziomie, zarówno pod względem merytorycznym jak i administracyjnym.
Dlaczego zaniżanie taksy notarialnej przez niektóre kancelarie jest uznawane za formę nieuczciwej konkurencji?
Zaniżanie taksy notarialnej prowadzi do obniżenia standardów usług oraz dewaluacji zawodu notariusza. Ponadto, może wpłynąć na obniżenie dochodów Skarbu Państwa i szkodzić wizerunkowi całej grupy zawodowej.
Jakie są skutki stosowania dumpingowych stawek taksy notarialnej dla jakości usług notarialnych?
Stosowanie dumpingowych stawek taksy notarialnej może prowadzić do obniżenia jakości usług, gdyż notariusze mogą być zmuszeni do szybkiego wykonywania czynności przy wykorzystaniu niewykwalifikowanej kadry. Należy też pamiętać, że usługa oferowana po zbyt niskiej stawce może być uznana za wybrakowaną i szkodliwą i wzbudzić nieufność klienta. Szczególnie dotyczy to tak wysokiej wagi usług jakie świadczy notariusz. Długofalowo dumping przynosi skutek odwrotny do zamierzonego.
W jaki sposób zaniżanie stawek taksy notarialnej wpływa na dochody Skarbu Państwa?
Zaniżanie stawek taksy notarialnej może prowadzić do zmniejszenia wpływów do budżetu państwa z tytułu podatków odprowadzanych przez notariuszy – takich jak podatek dochodowy czy VAT. Przy czym notariusze mają podwyższony obowiązek należytej staranności w tym zakresie, z uwagi na to, że wspierają aparat skarbowy.
Jakie są konsekwencje rażącego zaniżania stawek taksy notarialnej dla wizerunku i godności notariuszy jako grupy zawodowej?
Rażące zaniżanie stawek taksy notarialnej może powodować obniżenie wizerunku oraz godności notariuszy jako grupy zawodowej, ponieważ może być postrzegane jako brak szacunku dla ich pracy i zawodu. Ponadto, świadczenie usług notarialnych staje się nieopłacalne, dochodzi do zamykania kancelarii i migracji do innych zawodów.
Czy istnieją różnice między sytuacjami, w których notariusze obniżają wynagrodzenie dla przyciągnięcia nowych klientów, a sytuacjami, w których oferują obniżki dla stałych klientów?
Tak, istnieje różnica. Obniżanie wynagrodzenia w celu przyciągnięcia nowych klientów może być rozpatrywane jako forma przejęcia rynku, podczas gdy obniżki dla stałych klientów mogą wynikać z długotrwałej współpracy i lojalności klienta. W zakresie zjawisk patologicznych na rynku notarialnym, bierzemy pod uwagę jedynie to, co jest przejawem wojny cenowej.
Jakie działania podejmuje Samorząd Notarialny w celu kontrolowania i zapobiegania zaniżaniu stawek taksy notarialnej?
Samorząd Notarialny może prowadzić wzmożone kontrole w kancelariach notarialnych w celu wykrywania nieuczciwej konkurencji oraz podejmować działania dyscyplinarne wobec notariuszy łamiących m.in. kodeks etyki zawodowej.
Czy są jakieś przepisy regulujące działania pośredników, którzy wymuszają znaczne obniżki cen notarialnych?
Przepisy mogą regulować działania pośredników, którzy wymuszają znaczne obniżki stawek notarialnych poprzez zakaz praktyk antykonkurencyjnych lub nadużywania pozycji dominującej na rynku.
Jakie mogą być długoterminowe skutki rażącego zaniżania stawek taksy notarialnej dla zawodu notariusza?
Długoterminowe skutki rażącego zaniżania stawek taksy notarialnej mogą obejmować obniżenie prestiżu zawodu, spadek jakości usług, trudności w przyciąganiu wysoko wykwalifikowanych kandydatów do zawodu. Atrakcyjność zawodu notariusza spada z uwagi na jego nierentowność i niski prestiż w połączeniu z ogromną odpowiedzialnością. Wielu szanujących się prawników rezygnuje z wykonywania tego zawodu. Dumping cenowy prowadzi ostatecznie do zawężenia możliwości wyboru kancelarii przez klientów, zamiast do zwiększenia atrakcyjności usług z uwagi na niskie stawki.
Jakie rozwiązania można zaproponować, aby uregulować sytuację zaniżania stawek taksy notarialnej i zapobiec nieuczciwej konkurencji?
Myślę, że wśród takich rozwiązań można zaproponować:
Wzmożone kontrole ze strony Samorządu Notarialnego w celu monitorowania i egzekwowania przestrzegania przepisów dotyczących pobierania stawek taksy notarialnej na poziomie niedeprecjonującym wykonywaną pracę.
Wdrożenie środków prewencyjnych, takich jak szkolenia i edukacja dla notariuszy na temat etyki zawodowej i konsekwencji stosowania zaniżonych stawek.
Zgłaszanie nieprawidłowości do odpowiednich organów nadzoru, takich jak Urząd Ochrony Konsumentów i Konkurencji, w celu podjęcia działań zaradczych.
Rozważenie wprowadzenia świadectwa antydumpingowego, analogicznie do stosowanego w innych branżach, które potwierdzałoby uczciwe stosowanie stawek taksy notarialnej i zapobiegałoby nieuczciwej konkurencji.
Jakie konsekwencje mogą być dla notariuszy, którzy stosują nieuczciwe praktyki w zakresie ustalania stawek taksy notarialnej?
Konsekwencjami dla notariuszy, którzy stosują nieuczciwe praktyki w zakresie ustalania stawek taksy notarialnej, mogą być:
Postępowania dyscyplinarne ze strony Samorządu Notarialnego, które mogą skutkować sankcjami, włączając w to nawet pozbawienie prawa wykonywania zawodu.
Utrata zaufania klientów i pogorszenie wizerunku danego notariusza i jego wyeliminowanie z rynku.
Konsekwencje prawne, takie jak kary finansowe czy odpowiedzialność cywilna w przypadku szkód wyrządzonych klientom wskutek usług świadczonych w pośpiechu, za niskie wynagrodzenie – będących rezultatem nieuczciwych praktyk.
Czy istnieją środki, które można zastosować, aby zidentyfikować i wykluczyć notariuszy, którzy nie przestrzegają etyki zawodowej?
Oczywiście. Środki, które można zastosować, aby zidentyfikować i wykluczyć notariuszy, którzy nie przestrzegają etyki zawodowej, obejmują:
Monitorowanie i analiza działań notariuszy pod kątem nieprawidłowości w ustalaniu stawek taksy notarialnej.
Zgłaszanie podejrzanych praktyk do organów nadzoru i przeprowadzanie dochodzeń w celu ustalenia ewentualnych naruszeń przepisów i kodeksu etyki zawodowej.
Edukacja notariuszy na temat konsekwencji naruszania zasad etyki zawodowej i konieczności przestrzegania przepisów dotyczących ustalania stawek taksy notarialnej.
Przywrócenie etosu zawodu notariusza na wzór innych krajów w obrębie notariatu łacińskiego, takich jak Francja czy Włochy.
Czy uważa Pani, że notariusze stosujący zaniżone stawki taksy notarialnej są świadomi swoich obowiązków etycznych i odpowiedzialności zawodowej?
Stosowanie zaniżonych stawek taksy notarialnej przez notariuszy może być interpretowane jako brak świadomości ich obowiązków etycznych i odpowiedzialności zawodowej. Nieuczciwe praktyki w zakresie ustalania stawek mogą świadczyć o braku zrozumienia roli notariusza jako strażnika porządku prawnego i zaufania społecznego oraz skupienie się wyłącznie na krótkoterminowych korzyściach finansowych kosztem długoterminowych skutków dla klientów i wizerunku zawodu.
Czy uważa Pani, że brak reakcji ze strony organów nadzorujących notariat na zjawisko zaniżania stawek taksy notarialnej może być interpretowany jako akceptacja takich praktyk?
Brak reakcji ze strony organów nadzorujących notariat na zjawisko zaniżania stawek taksy notarialnej może być interpretowany jako akceptacja takich praktyk przez te organy. W przypadku braku działań ze strony organów nadzoru, notariusze mogą uznać, że nie ma konsekwencji za stosowanie nieuczciwych praktyk i będą kontynuować takie działania, co może dalej pogarszać sytuację na rynku notarialnym. Z tego względu istotne jest, aby organy nadzoru reagowały skutecznie na naruszenia przepisów i kodeksu etyki zawodowej, aby zapobiec nieuczciwej konkurencji i utrzymać wysoki standard usług notarialnych.
