Dzięki pracy i wykonywaniu zadań zawodowych pracownik otrzymuje wynagrodzenie, które pozwala mu zapewnić egzystencję i zaspokoić jego potrzeby ekonomiczne. Jednak nie tylko potrzeby ekonomiczne są jedynym mechanizmem motywującym.
Istnieją także dalsze grupy potrzeb, które odgrywają ważną rolę w konstruowaniu motywacji pracownika;
- potrzeby związane z utrzymaniem kontroli nad własną sytuacja – główny motyw to chęć zaspokojenia i zabezpieczenia potrzeby bezpieczeństwa i zabezpieczenia się przed różnego rodzaju groźbami oraz dążenia do samodzielności i niezależności,
- potrzeby związane z sytuacją interpersonalną jednostki – ludzie pracują dla uzyskania i zdobycia swojego miejsca w społeczeństwie, poprzez zdobywanie przewagi nad innymi i możliwością kierowania, jak również zdobywania sympatii i życzliwości otoczenia,
- potrzeby związane z ochroną i umacnianiem poczucia własnej wartości – realizacja następuje poprzez uczestnictwo jednostki w ważnej dla niej działalności, czyli przez podejmowanie odpowiedzialności, stawianie sobie wymagań i realizację oraz zdobywanie aprobaty, pozytywnej opinii.
Jednak najbardziej użytecznym narzędziem w motywowaniu pracowników są pozapłacowe bodźce materialne i niematerialne. Mówiąc o bodźcach pozapłacowych materialnych mamy na myśli wszystkie elementy, które pracownik otrzymuje w formie niepieniężnej, które można przeliczyć na pieniądze. Z kolei bodźce pozapłacowe niematerialne nie dają się przeliczyć na pieniądze, nie mniej mają określoną wartość i znaczenie dla pracownika.
W artykule podpowiemy jakie inne „bonusy” są stosowane przez pracodawców jako dodatkowa gratyfikacja z tytułu wykonywanej pracy.
W praktyce bodźce materialne pozapłacowe mają charakter socjalny, a ich charakterystyczną cechą jest to, że z jednej strony podnoszą one realny poziom całkowitych dochodów z pracy pracowników nim objętych, z drugiej zaś strony, często ułatwiają, bądź wręcz warunkują sprawne i efektywne wykonywanie pracy przez pracowników, umożliwiając ich rozwój zawodowy.
Poniżej, konkretne przykłady pozapłacowych świadczeń materialnych;
Motywatory materialne pozapłacowe, których zadaniem jest związanie pracowników z przedsiębiorstwem;
- umożliwienie pracownikom uzyskania nowych kwalifikacji poprzez refundowanie szkoleń,
- opłacanie czesnego lub częściowe jego refundowanie,
- refundowanie przez firmę lekcji języka obcego,
- udzielanie preferencyjnych, nisko oprocentowanych pożyczek na cele mieszkaniowe i inne,
- pracownicze programy emerytalne,
- udziały i akcje.
Motywatory materialne pozapłacowe, związane z potrzebą zaspokojenie bezpieczeństwa socjalnego pracowników;
- dofinansowanie wypoczynku pracownika i jego rodziny,
- korzystanie z bufetu firmy po preferencyjnych cenach,
- prawo zakupu po niskich cenach sprzętu, z którego firma już nie korzysta,
- umożliwienie pracownikom kupna pewnej ilości produktów firmy ze zniżką,
- opieka nad dziećmi – w formie żłobków, przedszkoli,
- bony, talony, kupony podarunkowe z okazji Świąt,
- nieodpłatne użyczenie pomieszczeń na uroczystości rodzinne,
- zapewnienie pracownikom darmowych lub ulgowych biletów na koncert, do teatru, kina.
Motywatory materialne pozapłacowe, związane z dbałością o kondycję i zdrowie pracowników;
- możliwość bezpłatnego korzystania z obiektów sportowych,
- karnety wstępu na imprezy sportowe,
- wyjazdy weekendowe,
- imprezy okolicznościowe i integracyjne, w których uczestniczą wszyscy pracownicy,
- imprezy specjalne dla określonych grup pracowniczych.
Motywatory materialne pozapłacowe, mające na celu docenienie pracowników, poprzez zabezpieczenie wysokich standardów pracy;
- przydzielenie samochodu służbowego lub ryczałtu na benzynę,
- umożliwienie bezpłatnego lub częściowo płatnego parkowania auta na parkingu,
- refundowanie biletów miesięcznych,
- udostępnienie pracownikowi laptopa i telefonu komórkowego,
- przyznanie funduszu reprezentacyjnego (pokrywanie wydatków służbowych),
- ustanowienie wysokich standardów miejsc pracy, zakwaterowania, podróżowania.
Motywatory materialne pozapłacowe, mające na celu zapewnienie poczucia wartości pracowników;
- prenumerata branżowych czasopism i codziennych gazet,
- coroczny konkurs na najlepszych pracowników, zwycięzca otrzymuje znaczącą nagrodę np. wyjazd za granicę,
- nagrody rzeczowe za oryginalne pomysły zgłoszone przez pracowników,
- coroczne spotkania z pracownikami firmy i ich rodzinami z okazji Świąt lub jubileuszu firmy.
Przedstawione powyżej świadczenia nie wyczerpują wszystkich rozwiązań stosowanych w przedsiębiorstwie. Wskazują jednak na dużą różnorodność bodźców motywacyjnych pozapłacowych, z których korzystają pracodawcy. Właściwie dobrane mogą stanowić silny argument motywacyjny, pozwalający pracodawcy utrzymać i rozwijać wartościową kadrę pracowników a także sprzyjać w osiąganiu przez pracowników coraz lepszych efektów pracy. Pozwalają na kształtowanie pozytywnych więzi emocjonalnych z organizacją, sprzyjają stabilizacji i większej identyfikacji pracowników z firmą oraz lojalności wobec pracodawcy.
W kolejnym artykule przybliżymy temat bodźców niematerialnych, które są równie ważnym instrumentem motywowania pracowników.
Red. karolina Motylewska
Źródło:
Encyklopedia Organizacji i Zarządzania, Wyd. PWE,
- Sekuła, Motywowanie do pracy. Teorie i instrumenty, Polskie Wyd. Ekonomiczne.
